روابط ایلان ماسک و دونالد ترامپ در ابتدا بر پایه منافع مشترک سیاسی و اقتصادی شکل گرفت. در آستانه انتخابات ۲۰۲۴، ماسک با اختصاص بیش از ۲۶۰ میلیون دالر از طریق سوپرپک‌هایی مانند America PAC و RBG PAC نقش مهمی در کمپین ترامپ ایفا کرد. علاوه بر آن، با کنترل پلتفرم X (توئیتر سابق)، بستر ارتباطی اصلی برای هواداران راست‌گرای MAGA را فراهم نمود و بازگشت ترامپ به رسانه‌های اجتماعی را ممکن ساخت.
در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، ماسک به‌عنوان رئیس «بخش کارآمدی دولت» (DOGE) منصوب شد؛ نهادی ویژه برای کاهش بوروکراسی، حذف نهادهای زائد، و صرفه‌جویی میلیاردی در هزینه‌های دولت فدرال. ترامپ حتی در پایان دوره مسئولیت ماسک در کاخ سفید گفت: «بدون ماسک، من پیروز نمی‌شدم.»
آغاز فروپاشی: از اختلاف مالی تا اتهام اخلاقی
اما اتحاد این دو چهره‌ی پرنفوذ دیری نپایید. ماسک به‌شدت با طرح مالی «One Big Beautiful Bill» که در ماه می ۲۰۲۵ توسط دولت ترامپ تهیه شده بودو هدف آن کاهش هزینه‌های دولتی بود، مخالفت کرد. او این لایحه را «زشت، نفرت‌انگیز، غیرمسئولانه و خطرناک برای اقتصاد» نامید. لایحه مذکور شامل حذف یارانه موترهای برقی، افزایش بودجهٔ اجرای قوانین مهاجرتی و افزایش کسری بودجه تا سقف ۳ تریلیون دالر بود؛ مواردی که مستقیماً به ضرر منافع اقتصادی ماسک و تسلا بودند.
در پاسخ به انتقادات ماسک، ترامپ حمله‌ای لفظی به ماسک انجام داد. او را به «سندروم نفرت از ترامپ» متهم کرد. ترامپ همچنین تهدید کرد که قراردادهای دولتی با شرکت‌های ماسک، از جمله اسپیس‌اکس، نورالینک و تسلا لغو شود. همچنین در پلتفرم Truth Social، ماسک را «بی‌وفا و متوهم» خواند. ماسک نیز در واکنش، ترامپ را به ناسپاسی متهم کرد و اعلام کرد که بدون حمایت او، ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ پیروز نمی‌شد.
اوج تنش وقتی رقم خورد که ماسک خواستار بررسی نقش احتمالی ترامپ در پرونده جفری اپستین شد. او از کنگره خواست اسامی کامل همراهان اپستین را فاش کند؛ درخواستی که توسط جناح راست حمله‌آمیز تلقی شد. ترامپ در واکنش، گفت «ایلان ماسک بدون من هیچ‌کس نبود» و خواستار تحریم دولتی کسب‌وکارهای او شد.
پیامدهای جدایی برای هر دو
برای ترامپ:
- از دست دادن یکی از بزرگترین پشتیبانان مالی و تکنولوژیکش در آستانه انتخابات ۲۰۲۸.
- کاهش نفوذ در جامعه نوآوران سیلیکون‌ولی.
- تضعیف اعتبار سیاسی در میان جوانان و کاربران رسانه‌های دیجیتال.
برای ماسک:
- افت ناگهانی ارزش سهام تسلا به میزان حدود ۱۵٪ در کمتر از دو هفته، معادل بیش از ۱۵۰ میلیارد دالر زیان در بازار.
- افزایش فشارهای نظارتی و سیاسی بر اسپیس‌اکس و استارلینک، به‌ویژه در پروژه‌های نظامی و فضایی.
- تهدید به حذف یا کاهش یارانه‌های انرژی پاک توسط دولت جمهوری‌خواه.
- خدشه‌دار شدن تصویر برند شخصی او در میان محافظه‌کاران، که بخش بزرگی از پایگاه مشتریان تسلا را تشکیل می‌دهند.
این اختلافات باعث کاهش ۱۵ درصدی ارزش سهام تسلا و افت ۸ درصدی سهام شرکت رسانه‌ای ترامپ شد . ماسک همچنین اعلام کرد که در حال بررسی ایجاد یک حزب سیاسی جدید برای جذب رأی‌دهندگان میانه‌رو است. این جدایی ممکن است باعث شکاف در پایگاه حمایتی ترامپ و تغییر در چشم‌انداز سیاسی آیندهٔ آمریکا شود.
دوستی‌ای که به نبرد قدرت تبدیل شد
ایلان ماسک و دونالد ترامپ زمانی به‌عنوان یک ائتلاف نیرومند شناخته می‌شدند که قدرت سیاسی و نوآوری تکنولوژیک را به هم پیوند می‌دادند. اما اکنون این رابطه به یکی از پرتنش‌ترین جدایی‌های سیاسی و اقتصادی آمریکا تبدیل شده است. ماسک که روزی پشت صحنه پیروزی ترامپ بود، حالا به یکی از صریح‌ترین منتقدان او بدل شده است؛ و بهای سنگینی هم بابت آن می‌پردازد.
برای ماسک، این جدایی نه‌تنها معنای سیاسی دارد، بلکه تهدیدی واقعی برای آینده کسب‌وکارهایش است. او اکنون باید در فضایی خصمانه میان دولت و بازار، مسیری تازه برای نفوذ و پایداری پیدا کند؛ بدون حمایت پشت‌پرده کسی که زمانی او را "تضمین موفقیت" می‌نامید.
ا. عبیدی
