امپراتوری که بر مبنای دروغ و خشونت ساخته شود ارزش حفظ کردن ندارد. میخائیل گورباچف که سال گذشته در 91سالگی در مسکو از دنیا رفت بهتر از هر کسی این موضوع را فهمیده بود. او به خاطر این درک شایسته احترام است. به ویژه از جانب میلیون‌ها نفری که زندگی در آزادی و صلح بیشتر را مدیون آن هستند که او اجازه داد اتحاد جماهیر شوروی از هم فرو بپاشد و به این ترتیب به جنگ سرد پایان داد. نکته تاسف‌بار آن است که بسیاری از مردم درس‌های داستان خارق‌العاده او را از یاد برده یا نتایج کاملاً اشتباهی از آن گرفته‌اند. آقای گورباچف هیچ‌گاه قصد نداشت اتحاد جماهیر شوروی یا قلمرو بزرگ‌تر آن را تجزیه کند. برعکس هدفش آن بود که با استفاده از سیاست‌های دوقلوی باز کردن درها (گلاسنوست) و اصلاحات (پرسترویکا) آن را بهتر و قدرتمندتر کند. او بیشتر از دموکراسی لیبرال به پروژه سوسیالیست باور داشت اما همزمان می‌دانست که پنهان‌کاری و سرکوب فقط فساد و سوءعملکرد به بار می‌آورد و آنچه او یک پروژه ارزشمند و انسانی می‌دانست بدون تغییرات دوام نمی‌آورد.

اولین فروپاشی بزرگ اقتصادی ثبت شده در تاریخ در برهه زمانی 218-202 قبل از میلاد رخ داد، زمانی که امپراتوری روم پس از جنگ دوم پونیک با مشکلات مالی مواجه شد که در نتیجه آن، ارزش ارزهای برنز و نقره کاهش یافت. همانطور که در ویدئوی بالا نشان داده شده است، فروپاشی اقتصادی به هزاران سال قبل از ما بر می‌گردد. درحالی‌که امروزه بسیاری از کشورها هنوز تأثیرات جدیدترین بحران‌های مالی جهانی را درک می‌کنند، مهم است تا توجه داشته باشیم که مشکلات اقتصادی تنها منحصر به امروز نیست، بلکه به برخی از قدیمی‌ترین تمدن‌ها نیز از اثر بحران اقتصادی فروپاشیدند یا با آن دست و پنجه نرم نمودند.

«یالمار شاخت» در زمانی مدیریت اقتصاد آلمان را به دست گرفت که این کشور با بحران تورم و بیکاری بسیار بالا روبرو بود و با اتخاذ سیاست مالی مناسب و خلق هدفمند اعتبار برای مقاصد مشخص و مولد، در مدت کوتاهی توانست بیکاری و تورم را به حداقل برساند.

نکات و نتایج قابل توجهی در بررسی اقتصاد آلمان در بین جنگ جهانی قابل دریافت است.

میخائیل گورباچف روز ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ رسما از ریاست‌جمهوری شوروی کناره‌گیری کرد. یک روز بعد، ۲۶ دسامبر، شورای عالی اتحاد شوروی استقلال پانزده کشور مستقل جدید را به رسمیت شناخت، و با این کار به موجودیت اتحاد شوروی پایان بخشید. پرچم سرخ مزین به داس و چکش که زمانی نماد یکی از قدرتمندترین کشورهای دنیا بود از فراز کرملین پایین کشیده شد.

پیشبینی آینده بدتر و مصیبت‌بار اصلا چیز دشواری نیست و درصد قابل توجهی از این پیشبینی‌ها به تحقق می‌پیوندند.

این پیشبینی‌ها انواع مختلفی دارند: از دانشمندانی که ششمین انقراض جمعی را به دلیل تأثیرات قابل اندازه‌گیری تغییرات آب و هوایی پیش‌بینی می‌کنند و از دیندارانی که آخرالزمان را به دلیل انبوهی از گناه اعلام می‌کنند.

دسامبر سال 1989، نوید روزهای پرالتهابی را به رومانی می‌داد چراکه به تعبیر هفته‌نامه نیوزویک، آخرین استالینیست در اروپای شرقی در حال سقوط بود. صحبت از نیکلای چائوشسکو دبیر کل حزب کمونیست رومانی و نخستین رئیس‌جمهور رومانی است که سال‌ها بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زد و مشی حکمرانی‌اش با خشونت و سرکوب بسیار توام بود.

دالر آمریکا در حال حاضر به عنوان «ارز ذخیره (Reserve Currency)» جهان پذیرفته شده است، اما همیشه اینطور نبوده است. ارزهای ذخیره بسته به روندهای اقتصاد کلان تغییر می‌کنند. به طور معمول، ارز ذخیره متعلق به باثبات ترین و تأثیرگذارترین اقتصاد جهان است. دالر آمریکا پس از پایان جنگ دوم جهانی، زمانی که قدرت‌های جهان با اجرای سیستم برتون وودز موافقت کردند، ارز ذخیره رسمی بوده است و دالر آمریکا را به‌طور رسمی به‌عنوان ارز اصلی که می‌توان با نرخ ثابتی با طلا مبادله کرد، تعیین نمودند. در سال 1971، ایالات متحده پیوند دالر با طلا را پایان داد و آن را به حالت شناور آزاد (ارز فیات) تبدیل کرد، اما همچنان توسط بسیاری از کشورها به عنوان ارز ذخیره استفاده می‌شود.

نباید از طرح زمین سوخته در دوران جنگ سرد بین شوروی و آمریکا شگفت‌زده شویم. اگر اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ سرد به اروپای غربی حمله می‌کرد، احتمالاً آمریکا برا متوقف کردن روس‌ها از سلاح هسته‌ای استفاده می‌کرد و چرا وقتی آمریکا به خود اجازه می‌داد اروپا را به ویرانی بکشاند، برای خاورمیانه می‌بایست دلسوزی می‌کرد؟!