روزنامه فایننشال‌تایمز یک روزنامه بین‌المللی روزانه است که در صفحات گسترده چاپ می‌شود، به صورت دیجیتالی منتشر می‌شود و بر امور اقتصادی و تجاری متمرکز است. این روزنامه که در لندن مستقر است، متعلق به هلدینگ ژاپنی نیکی است و سردبیران اصلی این روزنامه در سراسر انگلیس، ایالات متحده و قاره اروپا استقرار دارند. این روزنامه تمرکز خاصی بر روزنامه‌نگاری مالی و تجزیه و تحلیل اقتصادی بر گزارش‌های عمومی دارد و انتقادات و تحسین‌ها را به همراه دارد. این روزنامه هر سال بهترین کتاب‌ها را در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی، سیاسی و تخیلی معرفی می‌کند و همچنین جایزه سالانه کتاب را حمایت مالی می‌کند. در این بخش می‌خواهیم بهترین کتاب‌های علمی-تخیلی را که از نظر روزنامه فایننشال‌تایمز بر مسائل اقتصادی تاکید ویژه‌ای داشتند، معرفی کنیم.
داستان‌های علمی-تخیلی غالباً در مورد اقتصاد جهان‌های تخیلی از یک ابهام عمدی استفاده می‌کنند. در رمان‌های تخیلی، سکه‌های طلا ممکن است به عنوان واحدهای مبادله‌ای ساده، انعطاف‌پذیر و عموماً بدتعریف‌شده عمل کنند، که اغلب در زمان مناسب یافت می‌شوند و از هیچ قاعده شناخته‌شده‌ای از اقتصاد پیروی نمی‌کنند. در داستان‌های علمی-تخیلی، پول اغلب نادیده گرفته می‌شود (چراکه ساخت و نگهداری یک سفینه فضایی در غیر این صورت برای گروه قهرمانان بسیار گران خواهد بود). مطمئناً، غالباً شما رمان را برای اینکه حاوی چندصد صفحه نظریه اقتصادی باشد نمی‌خرید، اما وقتی نویسنده‌ای موفق به ساختن دنیای اقتصادی واقعی در یک داستان تخیلی می‌شود، به نوعی شگفت‌آور است. باور نمی‌کنید؟ در اینجا 10 دنیای سوداگرانه جذاب آورده شده است که در آن اقتصاد نقش بزرگی در طرح و ساخت جهان دارد
در کتاب‌هایی که فایننشیال تایمز معرفی کرده است، کتاب‌هایی چون «خنجر و سکه» یا «کسب درآمد» دیده می‌شوند که در بطن داستان‌هایشان به بانکداری و کارکرد نظام بانکی می‌پردازند یا کتابی با نام «پیشه‌وری» که در آن روح آدمی به عنوان پول رایج برای مبادله کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین «دختر آزاردهنده» که علاوه بر داستان تخیلی جذابی که در مورد دنیای بدون منابع دارد، انتشار خود کتاب موفقیتی بزرگ برای ناشرش بود.
بارو کورموران خائن (سث دیکنسون)
شنیدن اینکه قهرمان یک رمان فانتزی جدید اساساً یک حسابدار شورشی است، ممکن است چندان جذاب به نظر نیاید، اما شخصیت اصلی رمان دیکنسون، بارو کورموران، خیلی بیشتر از این است و بسیار جالب‌تر از یک دزد ضدقهرمان دیگر یا یک شمشیرزن است. هنگامی که کشور کوچک جزیره‌ای او توسط امپراتوری ماسک‌ها تسخیر می‌شود، بارو قول می‌دهد دشمن خود را از درون نابود کند. وی به سرعت پیشرفت می‌کند و به عنوان یک حسابدار امپراتوری در آردوین، یک منطقه دردسرساز خارج از کانون توجه که امپراتوری در تلاش است آنها را به زانو در بیاورد، منصوب می‌شود. در اینجا، بارو شانس خود را می‌بیند، و دست به یک برنامه دستکاری اقتصادی و خرابکاری می‌زند که شورشی ایجاد می‌کند و هرج‌و‌مرج می‌افکند، و او را مجبور به انتخاب یک طرف می‌کند. اقتصاد امپراتوری ماسک‌ها به گونه‌ای شرح داده شده است که آن را مانند هر سیستم جادویی هیجان‌انگیز جلوه می‌دهد و این سه‌گانه را متمایز می‌کند (پیامد اقدامات بارو در دنباله سال گذشته بارو کورموران هیولا بررسی شده است).
مجموعه خنجر و سکه (دنیل آبراهام)
دنیل آبراهام پیش از این به عنوان نویسنده‌ای شناخته می‌شد که اقتصاد را بخشی جدایی‌ناپذیر از دنیای خیالی خود می‌دانست (تجارت پنبه، باعث ایجاد نسل‌هایی از آشفتگی و جنجال در کتاب چهارگانه قیمت بلند است). هنگام نگارش پنج‌گانه «خنجر و سکه»، او جهانی را با تاریخ عمیق درگیری‌های داخلی (با عنوان راه اژدها) عنوان می‌کند؛ 13 نژاد خاص، هر کدام با جایگاه اقتصادی و فرهنگی خاص خود؛ و جنگ‌های فراوان، نبردها، فرارهای نزدیک و هیجان بسیار. همچنین این جهانی است که یکی از پنج شخصیت اصلی، یک شعبه بانکی را اداره می‌کند و در آن بانک‌ها تقریباً خودشان ملت‌هایی هستند که می‌توانند از مرزها عبور کنند و از قدرت باورنکردنی برخوردارند. داستان در یک ممیزی به اوج خود می‌رسد که به نوعی به اندازه هر جنگ شمشیری هیجان‌انگیز است. هیچ‌کس دیگری مانند آبراهام، اقتصاد واقع‌بینانه را به یک قسمت اساسی از یک داستان مهیج تبدیل نمی‌کند.
حفاظ پادشاه (شروود اسمیت)
در حفاظ پادشاه (کتاب سوم مجموعه ایندا)، یک لحظه عجیب‌و‌غریب اقتصادی به عنوان طرح داستان وجود دارد: در حالی که اکثر داستان‌های تخیلی پادشاهی‌هایی را به تصویر می‌کشند که پادشاهان آنها منابع کم‌و‌بیش بی‌پایان دارند، اسمیت یک پادشاهی را به ما نشان می‌دهد که در آستانه ورشکستگی است و پادشاه مجبور می‌شود توضیح دهد که طلای بیشتر هیچ کمکی نخواهد کرد، زیرا کیف سلطنتی هیچ ارتباطی با طلا ندارد، همه چیز در مورد مردان و اسب‌ها و منابع حیاتی است که توسط رعیت به پادشاه داده می‌شود و در عوض به پادشاه اجازه می‌دهد برگه‌های بدهی منتشر کند. اساساً طلا بی‌ارزش است، زیرا سال‌ها جنگ، تجارت را مسدود کرده و باعث رکود بازارها شده است. این یک سخنرانی اقتصادی به طرز شگفت‌آوری پیچیده در وسط یک کتاب تخیلی است که به شدت بر بحران موجود در قلب داستان تمرکز می‌کند.
اژدهاسواران پرن (آن مک‌کافی)
سری طولانی پرنِ آن مک کافی دارای یک سیستم اقتصادی پیچیده، حتی احتمالاً غیرقابل اجرا، از «مارک»، سکه‌های چوبی صادرشده توسط یک نگهدارنده یا یک سالن با علامت شناسایی آنها در یک طرف و ارزش علامت در طرف دیگر است.
جالب است که برخلاف طلا، علامت‌ها دارای ارزش ذاتی صفر هستند. ارزش آنها صرفاً در آنچه می‌توانند در محل برگزاری یا سالن صادرکننده مبادله شوند است. ارزش علامت بدون توجه به اینکه چه عددی در یک طرف چاپ شده باشد، تغییر می‌کند زیرا کالاها و خدماتی که می‌توان آن را با آنها مبادله کرد، از نظر ارزش ذاتی متفاوت هستند- سکه 100مارکی که یک پیچ ابریشم به شما می‌دهد، بسیار کمتر از ارزش یک سکه پنج‌مارکی است که برای التیام یک آسیب‌دیدگی سنگین پرداخت خواهد شد. اقتصاد مک کافی پایه و اساس در دنیای واقعی دارد و از نظر پیچیدگی و تخیل جذاب است.
راهپیمایی (کوری داکترو)
کوری داکترو بیش از یک نویسنده متوسط داستان‌های علمی-تخیلی به سازوکارهای اساسی جامعه علاقه‌مند است و آخرین رمان کامل او مدرک کافی از این واقعیت است. در دنیایی پس از کمبود که همه چیز را می‌توان به صورت سه‌بعدی چاپ کرد، ابزار تولید، با همه خطرات و مشکلات ناشی از آن، فعالیت مشترک است. داستان مرکزی، شامل افرادی است که با استفاده از عدم کمبود، به سادگی سعی می‌کنند در خارج از جامعه قدم بگذارند و برای ساخت یک مدینه فاضله تلاش می‌کنند، که عواقب غیرمنتظره‌ای نیز در پیش دارد. در واقع این خود نگاهی است به آنچه اقتصاد ممکن است به آن تبدیل شود، زمانی که افراد می‌توانند مایحتاج خود را چاپ کنند. داکترو همچنین به تاثیراتی که اقتصاد مبتنی بر شهرت ممکن است بر کل جامعه داشته باشد، می‌پردازد؛ یکی از جنبه‌های اقتصادی که امروزه با شرمساری شرکت‌ها در توئیتر و در تحریم‌های گسترده با انگیزه‌های سیاسی در پاسخ به آنها، تازه وارد آن شده‌ایم.
مردم‌سالاری (مالکا اولدر)
اولین رمان اولدر، اولین کتاب سه‌گانه که اکنون کامل شده است، جهانی را به تصویر می‌کشد که کل جمعیت آن به گروه‌های 100 هزارنفری معروف به سنتنال تقسیم می‌شود. هر سنتنال می‌تواند به دولتی که می‌خواهد به آن تعلق بگیرد رای دهد، دولت‌ها شامل شرکت‌های تحت سلطه شرکت بزرگ فیلیپ موریس، تا گروه‌های مبتنی بر سیاست با نام‌هایی مانند لیبرتی هستند، در حالی که یک سازمان جهانی به نام اطلاعات به دنبال نظارت بر انتخابات است و اطمینان حاصل می‌کند که بسیاری از دولت‌ها به وعده‌های خود عمل می‌کنند و طبق قوانین بازی می‌کنند. اولدر از جنبه‌های اقتصادی چنین جهانی گذر نمی‌کند، زیرا هر دولت رویکرد خاص خود را دارد (به‌طور قطع شامل دولتی به نام اقتصاد است که تمام تمرکز آن سیاست اقتصادی است)، از تمرکز در مقیاس اقتصادی (وحدت آفریقا) تا منافع شرکت در مقیاس بزرگ (میراث). گرچه اقتصاد محور اصلی داستان نیست، اما جزء مهمی از داستان است و ساختار این جهان تخیلی، امکان کشف و بررسی بسیاری از مفاهیم جذاب اقتصادی را فراهم می‌کند.
کسب درآمد (تری پراچت)
سی و ششمین رمان دیسک‌ورلد، دومین رمانی است که شخصیت سابق مویست فون لیپویگ (شاید بزرگ‌ترین نام شخصیت در تمام دوران) در آن حضور دارد، که خود را مجبور به اداره بانک سلطنتی آنخ مورپورک و همچنین ضرابخانه سلطنتی می‌بیند. این شغل معایب زیادی به همراه دارد، از جمله اینکه رئیس بانک یک سگ است و تولید سکه (که هیچ‌کس استفاده نمی‌کند) با ضرر همراه است. پرچت این موضوع را با داستان دوم مربوط به بازیابی چهار گولم طلایی افسانه‌ای همراه می‌کند که معلوم می‌شود به دلیل خطای ترجمه، چهار هزار گولم هستند که در جهش شگفت‌آور دیگری از دیسک‌ورلد به عصر مدرن، منجر به اختراع پول بدون پشتوانه می‌شود. همانند بسیاری از رمان‌های دیسک‌ورلد، این رمان بسیاری از تفکرات جدی و جالب از جمله بررسی هوشمندانه استاندارد طلا، پول کاغذی، تورم و البته گولم‌ها را در یک قالب تخیلی نشان می‌دهد.
دروازه (فردریک پهل)
معروف‌ترین ساخته فردریک پهل این روزها کمی قدیمی شده است، اما ایده‌های اصلی آن هنوز طنین‌انداز است؛ از جمله بحث در مورد مراقبت‌های بهداشتی جهانی و نابرابری‌های یک جامعه سرمایه‌داری که پهل به نوعی آن را موضوع اصلی داستان می‌داند. پهل آینده‌ای باورکردنی و وحشتناک برای بشریت تصویر می‌کند و آن را با شخصیت‌های جالب، متناقض و غالباً تحقیرآمیز پر می‌کند که به آرامی از خودمحوری به شخصی بزرگ‌تر تبدیل می‌شوند. پهل با تکیه بر یک نوع قرعه‌کشی دیوانه‌وار شامل کشف یک ایستگاه بیگانه مرموز و فدا کردن جان افراد ناامیدی که مایل‌اند زندگی خود را به خطر بیندازند تا در ازای درصدی از سود حاصل از هر چیزی که آنها کشف می‌کنند، هدایت‌کننده بدن‌هایی با سرعتی فراتر از نور که در آن ایستگاه فضایی است بشوند، جهانی را که با بحران جمعیت و کمبود مواد غذایی روبه‌رو است به تصویر می‌کشد. این داستان به نوعی بررسی نظام سرمایه‌داری در مراحل آخر است که شگفتی و ماجراجویی را با بدبختی و ناامیدی ترکیب می‌کند. در واقع به همین دلیل این کتاب برنده جوایز هوگو و نبولاست.
مجموعه پیشه‌وری (مکس گلدستون)
مجموعه فانتزی درخشان مکس گلدستون با توجه به نحوه تصویرسازی حرفه‌ها و بازارهای دنیای واقعی، مانند وکلا و شرکت‌ها، بر روی یک سیستم جادویی به شدت جلب توجه می‌کند. اما با کمی کندوکاو عمیق‌تر، آنچه واقعاً به دست می‌آید، یک سیستم اقتصادی کاملاً اصیل است که به اصول اساسی پایبند است. صنعتگران در این دنیای جدید برای تمرین سحر و جادوی خود نیاز به روح دارند، یا بخشی از روح که به عنوان ماده روح شناخته می‌شود و عملاً روح را به نوعی پول رایج تبدیل می‌کند (اگرچه بیشتر شبیه به مبادله کالا با کالاست تا یک ارز واقعی. در واقع تصور کنید شما یک باتری داشته باشید و با اجازه دادن به اینکه افراد دستگاه خود را به آن وصل کنند و وسایل خود را شارژ کنند، وسایلی خریداری کنید). افراد می‌توانند تکه‌هایی از روح خود را با کالاها و خدمات معامله کنند، اما صنعتگران می‌توانند انرژی جادویی خود را از نور ستارگان تولید کنند، بنابراین این سوال که زمانی که دیگر نیازی به داد و ستد برای روح ندارند چه اتفاقی رخ می‌دهد، یک سوال جالب است.
دختر آزاردهنده (پائولو باگیگالوپی)
نه‌تنها اولین رمان پائولو باگیگالوپی اقتصادی خیالی را به تصویر می‌کشد، بلکه درسی در اقتصاد در دنیای واقعی است: وقتی پس از انتشار در سال 2009 به تحسین منتقدان و فروش غیرمنتظره زیادی دست یافت، این کتاب به تنهایی ناشر ناشناخته خود، «Night Shade Books» را مشهور کرد. آنقدر نسخه‌های زیادی درخواست می‌شد که شرکت خیلی سریع گسترش یافت و متعاقباً ورشکسته شد. این کتاب ترکیبی از یک دنیای خارق‌العاده و فریبنده در آینده‌ای نزدیک و پس از تغییر شرایط اقلیمی و آب و هوا، در دنیایی نابودشده با کمبود منابع و ایده‌های فوق‌العاده علمی-تخیلی از جمله اقتصادی مبتنی بر انرژی جنبشی و تجارت کالری (مصرف‌شده) با کالری (سوزانده‌شده) و استفاده از ترور، قتل و سایر خشونت‌ها برای باز کردن یا کنترل بازارهای دیگر است. اگر فکر می‌کنید اقتصاد کتاب باگیگالوپی خیالی است، شاید لازم باشد کمی بیشتر در مورد چگونگی استفاده از جنگ در زندگی واقعی برای تاثیرگذاری بر شرایط اقتصادی بخوانید (همچنین به کتاب چاقوی آب که ادامه جنگ‌های دلخراش منابع بالیگالوپی است، مراجعه کنید).
نوشته: سامیار درزی | برگرفته: تجارت فردا
