تحلیل اقتصادی

بتاریخ 13 جنوری، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، ابراز نگرانی کرد که میلیون‌ها شهروند افغانستان به دلیل سرمای فلج کننده و انسداد دارایی‌های بانک مرکزی آن در آستانه "مرگ" هستند. این اخطار بیهوده نبود. با وجود کاهش جنگ پس از پیروزی طالبان در ماه اگست 2021، اقتصاد افغانستان در مارپیچ عمیق فقر و تنگ‌دستی قرار گرفته است.

اول پدر مریض کودکان جانش را از دست داد و سپس آنها مادر ماتم‌زده را از دست دادند. کودکان در غرب کابل به امان خدا رها شده بودند. در زمان‌های عادی این وضعیت یک فاجعه بود چه برسد به اکنون که بیش از نیمی از مردم افغانستان با کمبود غذا روبه‌رو هستند. همسایگان گفتند تا جایی که می‌توانستند به کودکان نان و آب دادند اما آن مقدار کافی نبود. اوایل همین ماه آن هشت کودک از گرسنگی جان باختند. کوچک‌ترین آنها کمتر از دو سال داشت.

نیم میلیارد دالر برای هواپیمای که کمتر از یک‌سال در خدمت بود. هتل بزرگ 85 میلیون دالری که هرگز افتتاح نشد و حالا در حال شکست و ریخت است. لباس استتاری برای اردوی افغانستان که الگوی فانتزی آن 28 میلیون دالر هزینه برداشت. یک مرکز صحی که در کناره دریای مدیترانه واقع شده است.

۵ سال قبل از امروز زمانیکه تیزس ماستری خود را تحت عنوان (عوامل بی ثباتی ارزش پول افغانی و طرح ثبات آن) می نوشتم به ارقام بسیار جالب دست یافتم که بلوسیله سناریوی امروز و بدتر از امروز را با عوامل موثر آن پیش بینی نموده بودم.

حین تحقیق، حرکات ارزش پول افغانی را از زمان جمهوریت سال های ۱۳۵۳ الی سال ۱۳۹۵ مطالعه نمودم که در ذیل قبل از پاسخ به "چرا" عنوان فوق، مختصراً سیر تاریخی ارزش پول افغانی را می نویسم:

تصور می‌رود که افغانستان منابع معدنی و فلزات گران‌بها با ارزش بیش از یک تریلیون دالر را در اختیار دارد اما برای استفاده از آن با چالش‌های زیادی روبرو است.

براساس گزارشی که توسط وزارت معادن و نفت افغانستان منتشر شده است، در اعماق زمین یکی از فقیرترین کشورهای جهان، به ارزش حداقل 1 تریلیون دالر منابع معدنی دست نخورده وجود دارد. این کشور 38 میلیون جمعیتی آسیای جنوبی بیش از 2.2 میلیارد تن سنگ آهن، 1.3 میلیارد تن سنگ مرمر و 1.4 میلیون تن مواد معدنی کمیاب دارد.