دالر آمریکا در حال حاضر به عنوان «ارز ذخیره (Reserve Currency)» جهان پذیرفته شده است، اما همیشه اینطور نبوده است. ارزهای ذخیره بسته به روندهای اقتصاد کلان تغییر می‌کنند. به طور معمول، ارز ذخیره متعلق به باثبات ترین و تأثیرگذارترین اقتصاد جهان است. دالر آمریکا پس از پایان جنگ دوم جهانی، زمانی که قدرت‌های جهان با اجرای سیستم برتون وودز موافقت کردند، ارز ذخیره رسمی بوده است و دالر آمریکا را به‌طور رسمی به‌عنوان ارز اصلی که می‌توان با نرخ ثابتی با طلا مبادله کرد، تعیین نمودند. در سال 1971، ایالات متحده پیوند دالر با طلا را پایان داد و آن را به حالت شناور آزاد (ارز فیات) تبدیل کرد، اما همچنان توسط بسیاری از کشورها به عنوان ارز ذخیره استفاده می‌شود.
به نظر می‌رسد واحد پول غالب جهان هر 100 سال یکبار تغییر می‌کند. تاریخ نشان داده است که پرتغال در طول قرن‌های 15 و 16 میلادی، واحد پول برتر جهان را در اختیار داشت. اسپانیا در قرون 16 و 17، هالند هم در طول قرون 17 و 18; فرانسه در قرن هجدهم و شروع قرن نوزدهم، بریتانیا در طول قرون 19 و آغاز قرون 20، و ایالات متحده از حدود سال 1929 تا این دم. اما ایده یک ارز ذخیره واقعی تا دهه 1860 ظهور نکرد، زمانی که بریتانیا و اکثر کشورهای صنعتی بانک‌های مرکزی و واحدها خزانه‌داری را ایجاد کردند و پول خود را به ارزش طلا گره زدند.
دالر آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره، به آمریکایی ها و دولت ایالات متحده سهولت دسترسی به استقراض کم هزینه را فراهم می‌سازد و همچنین هزینه واردات را برای آنها کاهش می‌دهد، زیرا نیازی به تبدیل ارز ایالات متحده وجود ندارد. ثبات دالر آمریکا باعث افزایش ارزش آن نسبت به سایر ارزها می‌شود. این در واقع به صادرکنندگان آمریکایی صدمه می‌زند، زیرا کالاها و خدمات آنها گران‌تر از کالاها و خدمات رقبا در سایر کشورها است.
دالر آمریکا تا چه زمانی به عنوان ارز ذخیره جهانی باقی خواهد ماند؟ و چه چیزی می‌تواند جایگزین آن شود؟
زمانی که پوند استرلینگ ارز غالب بود، بیش از نیمی از تجارت جهانی به پوند استرلینگ صورت می‌گرفت. بانک‌های انگلیسی در حال گسترش بودند و بریتانیا سرمایه‌گذار خارجی شماره یک در جهان بود. اما در نهایت، سایر کشورها شروع به اعمال تعرفه‌ها و سیاست‌های حمایتی صادراتی کردند و پوند استرلینگ سلطه خود را از دست داد. اکنون ایالات متحده، دیگر بزرگترین سرمایه گذار خارجی جهان نیست و جایگاه خود را به چین بخشیده است و به جای اینکه بزرگترین صادرکننده کالا و خدمات باشد، بیشترین میزان بدهی را در جهان دارد. با وجود این، اقتصاد ایالات متحده نسبتاً باثبات است و سهم دالر در مبادلات ارزی پس از دوره بحران مالی در واقع اندکی بهبود یافته است.
مهم ترین عوامل تعیین کننده وضعیت ارز ذخیره، اندازه، ثبات و نقدینگی بازارهای مالی است. در این برهه از زمان، بازار سرمایه ایالات متحده بسیار بزرگتر و نقدشونده تر از چین است. اگرچه دولت چین روی توسعه بازارهای مالی خود تلاش می‌ورزد، اما پیشرفت آنها کند است و یوان هنوز به طور کامل قابل تبدیل نیست. علاوه بر این، دولت چین مکرراً در بازار مداخله می‌کند - که آن را دلیل درجه یک بی ثباتی می‌نامند.
تصور اینکه یوان چین به این زودی‌ها به ارز ذخیره غالب تبدیل شود، سخت است. برخی پژوهش‌گران اقتصادی، اخیراً تأسیس «بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های آسیایی» را نشانه‌ای از پایان تسلط اقتصادی آمریکا و صندوق بین المللی پول می‌دانند. اما آنچه محتمل‌تر است این است که با گسترش بیشتر ارزهای دیگر، مانند یوان و یورو، اهمیت و چرخش دالر آمریکا نسبتاً کاسته خواهد شد، اما از بین نخواهد رفت.
بدون شک، نفوذ چین بر اقتصاد جهانی در حال افزایش است. اما ایالات متحده همچنان مکانی باثبات برای سرمایه گذاری در جهان است و نفوذ زیادی بر اقتصاد جهانی دارد - علی‌رغم آنچه بسیاری از پیشگویی‌ها در دلار آمریکا می‌گویند، ما احتمالاً شاهد مجموعه‌ای متنوع تر از ارزهای ذخیره و حرکت تدریجی دور شدن از دالر آمریکا خواهیم بود. با این حال، حقیقت این است که هیچ کس در واقع نمی‌داند تا 10 یا 20 سال آینده، چی اتفاقی به دالر به عنوان ارز ذخیره خواهد افتاد.
شما چی فکر میکنید؟
آیا یوان چین از دلار به عنوان ارز ذخیره غالب جهان پیشی خواهد گرفت؟ چه تاثیری بر اقتصاد آمریکا خواهد داشت؟
منبع: هاو مچ دات نت
